Gelijkwaardigheid als motor voor diversiteit: ‘Zoek tegenspraak en het vreemde op’
Het gelijkheidsbeginsel en het recht om niet gediscrimineerd te worden staan in het eerste artikel van onze grondwet. Toch is er een kloof tussen de tekst van de wet en het in de praktijk bevorderen van diversiteit, gelijkheid en inclusie. Het is die kloof die Ashley Terlouw, hoogleraar Rechtssociologie aan de Radboud Universiteit, tot onderwerp neemt tijdens het jaarlijkse D&I symposium (diversiteit & inclusie) van de Universiteit Leiden.
Het D&I symposium is het moment van het jaar waarop de universitaire gemeenschap terugblikt op de ontwikkelingen en mijlpalen van het D&I-beleid van het afgelopen jaar en inspiratie opdoet om als gemeenschap stappen te nemen. En die te nemen stappen zijn er volgens Terlouw zeker, vertelt ze in voorbereiding op haar lezing van 13 januari dit jaar.
Om meteen maar met de deur in huis te vallen: hoe gaat het met diversiteit en inclusie op Nederlandse universiteiten? Gebeurt er genoeg?
'Ik denk dat er vrij veel aandacht voor is, bijna iedere universiteit heeft tegenwoordig een medewerker diversiteit. Maar er kan altijd meer gebeuren. Zo is de man-vrouwverhouding in de academische wereld nog altijd scheef, al stijgt het percentage vrouwelijke hoogleraren wel. Maar veel minder lukt dat nog met etnische minderheden in hogere academische (bestuurs)functies.
Ook als je kijkt naar de studentencultuur is er een wereld te winnen. Misschien moet het hele hospiteren voor een studentenkamer maar op de schop. Vaak wordt er gekozen voor iemand die lijkt op de andere mensen in het huis. Het is makkelijk en leuk met gelijkgestemden. Het vergt inspanning om met iemand om te gaan die anders denkt dan jij, maar het is ook interessanter en het brengt je iets nieuws. Nieuwsgierigheid is een belangrijke waarde van de universiteit, daar hoort ook de nieuwsgierigheid bij naar het onbekende, naar de ander.'
Tijdens je lezing ga je met name in op de invloed van het recht op diversiteit en inclusie, kun je alvast een voorproefje geven?
'Ik wil eerst iets vertellen over het gelijkheidsbeginsel, zoals dat in artikel 1 van de grondwet staat. Niet iedereen is gelijk, maar wel gelijkwaardig, die waardigheid zal een centraal punt zijn in mijn lezing. Het is een fundament voor diversiteit en inclusie, maar het gelijkheidsbeginsel kan ook tot spanningen leiden, bijvoorbeeld wanneer er een beroep gedaan wordt op andere (grond)rechten.'
'Neem het voorbeeld van iemand die vanuit religieuze overtuiging geen handen wil schudden met iemand van het andere geslacht. Daar botst het gelijkheidsbeginsel met de vrijheid van godsdienst. Die botsing is er ook bij organisaties die werken met een voorkeursbeleid. Een man kan zich benadeeld voelen, wanneer er op grond van dat beleid een vrouw wordt aangenomen: "Ik ben gelijk, maar omdat ik een man ben kom ik opeens niet meer aan de beurt." Het recht schuurt op die punten en daarom is interpretatie zo belangrijk.'
Lees het hele interview met Terlouw.