Medewerkerssymposium studentenwelzijn: ‘Laten we het vaker over tegenslag hebben’
Hoe maken we onze studenten veerkrachtiger en voorkomen we onnodige stress? En hoe kunnen we met elkaar het taboe op mislukking doorbreken? Over deze en andere vragen gingen studieadviseurs, docenten, decanen en studentenbegeleiders in gesprek tijdens het medewerkerssymposium studentenwelzijn in PLNT.
Ze wil geen doemverhaal houden, benadrukt hoogleraar criminologie en rechtendecaan Joanne van der Leun aan het begin van haar keynote speech. Want veel studenten zijn veerkrachtig, helpen elkaar en hebben aan de universiteit een goed netwerk. ‘Onze medewerkers zijn er voor de studenten’, zegt ze. ‘Overal zitten mensen die een stukje bijdragen. Ik zie daar elke dag mooie voorbeelden van.’
Tegelijkertijd pleit Van der Leun voor eerlijkheid. ‘Want we zien ook dat het niet vanzelf goed genoeg gaat en dat veel studenten worstelen op allerlei terreinen.’ Ze is daarom blij met de onlangs gelanceerde Visie op Studentenwelzijn, die richting geeft aan de manier waarop de universiteit de komende jaren het welzijn van studenten wil bevorderen. ‘De visie sluit aan bij wat we willen zijn als organisatie en bij onze kernwaarden zoals die zijn vastgelegd in het strategisch plan.’ Voorbeelden zijn het zoeken naar verbinding en het met elkaar creëren van een veilige studie en leeromgeving. Ze hoopt dat elke medewerker de visie zal lezen én uitdragen. ‘We beginnen niet bij nul. Iedere faculteit, dienst en opleiding doet al ontzettend veel. Maar er zijn nog veel meer verbindingen nodig.’
Ruimte voor mislukking
De hoogleraar criminologie noemt het een ‘mythe’ dat studeren altijd de beste tijd van iemands leven zou zijn. Aangeven dat het niet zo goed met je gaat, is juist vanwege die mythe voor veel studenten een extra groot taboe. ‘Wat mij erg raakt is dat studenten vaak te laat om hulp vragen. Dat is de kern van wat wij als universiteit nu nog niet goed genoeg doen.’
Van der Leun eindigt haar keynote daarom met een wens: ze gunt iedereen een studietijd die uit meer bestaat dan punten halen en cv-bouwen – en waar naast ontspanning, creativiteit en humor ook ruimte is voor mislukkingen en vallen en opstaan. ‘Ik gun ons allemaal dat we beter worden in het doorbreken van de taboes op tegenslag en om hulp vragen in een vroeg stadium. Ik gun iedereen een medestudent of medewerker die naar je omkijkt, en ik gun het iedereen om ook zelf zo’n medestudent of medewerker te zijn. Ik hoop dat de visie ons daarbij gaat helpen.’
Onnodige stressoren
De tweede keynote spreker is Rutger Kappe, lector studiesucces bij Hogeschool Inholland. Hij licht een aantal praktische strategieën toe voor het versterken van studentenwelzijn. Eén daarvan is het aanpakken van omstandigheden of gebeurtenissen die stress veroorzaken bij studenten. Via online tool Mentimeter vraagt hij de zaal wat volgens hen onnodige stressoren zijn. De reacties stromen binnen op het scherm: ingewikkelde IT-systemen, onduidelijke communicatie, slechte planning, het bindend studieadvies... ‘Jullie realiseren je wel dat je dit nu allemaal moet gaan aanpakken, hè?’, grapt Kappe.
De aanwezige geneeskundestudent Charlotte beaamt dat ze veel punten herkent, vooral als het gaat om ‘het bureaucratische proces rondom studeren’. Ze schrikt wel eens wakker van de vraag of ze wel goed staat ingeschreven voor een tentamen. Dat deze vaak meteen gepland staan na vakanties of feestdagen helpt volgens haar ook niet mee.
Reddingsboei
Een andere strategie die Kappe bespreekt is het ontwikkelen van veerkracht, een eigenschap die volgens hem met veel andere zaken samenhangt. Veerkrachtige studenten ervaren bijvoorbeeld minder klachten en prestatiedruk, halen hogere cijfers en voelen zich meer betrokken bij hun opleiding. Studenten die het zwaar hadden in coronatijd worden vaak een verloren generatie genoemd. Absurd, vindt Kappe. ‘Laten we ze juist de veerkrachtige generatie noemen’, zegt hij. ‘Veel studenten hebben zich heel goed door die crisis heen geslagen.’
Want het lastige is dat je tegenslag juist nodig hebt om veerkrachtiger te worden. ‘Je kunt geen veerkracht ontwikkelen in een ideale wereld’, zegt Kappe. ‘Maar dat roept de vraag op wat je als onderwijsinstelling doet: hoe lang laat je studenten zwemmen, wanneer gooi je die reddingsboei?’
Volgens hem is het belangrijk om preventief aandacht te besteden aan vaardigheden als veerkracht, zowel in het onderwijs als bij loopbaan- en begeleidingsprogramma’s. Ook is het cruciaal dat studenten vanaf het begin goed op de hoogte zijn van het hulpaanbod. ‘Als de stress al te hoog is, maken studenten hier geen gebruik meer van’, zegt Kappe. ‘Wacht dus niet tot het te laat is.’
Tekst: Evelien Flink
Foto's: Monique Shaw
Wat vonden bezoekers van het symposium?
Dave Eikenbroek, studieadviseur
‘Een hoogtepunt voor mij vandaag was de workshop ‘Het perspectief van de student’, die ook door studenten werd gegeven. Ontzettend interessant om te leren op welke manieren studenten zelf al bijdragen aan een beter welzijn: ik was nog niet met alle initiatieven bekend. Tegelijkertijd was het ook wel confronterend om te horen dat hoewel de universiteit al een hoop aanbiedt, dit in de ogen van de student nog niet toereikend is. Ik denk dat we samen moeten kijken hoe we dat in de toekomst beter kunnen doen. Een tip die ik collega’s wil meegeven is: maak dingen bespreekbaar. Een open houding, geen taboes, lage drempels… dat is het belangrijkst. Je mag het ook hebben over dingen die niet goed gaan.’
Naomi Prins, medewerker Studentenzaken
‘Ook bij Studentenzaken zien we dat het soms niet goed gaat met studenten. Dit symposium leek me daarom een goede gelegenheid om te kijken of we verbeteringen kunnen aanbrengen in onze werkprocessen. Het enthousiasme van de studenten die vandaag aanwezig waren bij de workshops sprong er voor mij echt uit. Ook de keynote van Rutger Kappe was leuk gedaan. Ik denk dat het belangrijk is om studenten zoveel mogelijk te betrekken als het gaat om beleid rondom hun welzijn. Want er is aan de universiteit al veel aanbod, maar het grootste probleem blijft: hoe krijg je de studenten daarnaartoe? Die vraag had ik hier vandaag graag beantwoord willen horen.’
Ynette Caupain en Roswitha Kazic-Koliloedjoer, studentenbegeleiders bij het Meeting Point
Ynette: ‘Het was fijn om vandaag vanuit een studentenperspectief te kijken hoe wij onze diensten kunnen verbeteren. Ook de keynote van Rutger vond ik echt leerzaam. Het zet aan het denken hoe we studenten nog beter kunnen betrekken bij onze activiteiten. Daarnaast is dit symposium goed voor de verbinding met collega’s onder elkaar. Zo kun je voortaan nog beter samenwerken en naar elkaar verwijzen.’
Roswitha: ‘Zoals Joanne tijdens haar keynote zei, bestaat studeren niet alleen uit cijfers halen en presteren, maar ook voor een groot deel uit het leven daarnaast. Mijn doel vandaag was daarom nuttige informatie ophalen die ik weer aan onze studenten kan meegeven. Je bent als medewerker snel geneigd om studenten een oplossing aan te willen reiken. Maar soms moet je ook gewoon even op je handen zitten en een luisterend oor bieden, zodat studenten uiteindelijk zelf tot een oplossing kunnen komen.’
Voor een slideshow klik hier.