Buurtlab 070 van start – duurzaamheidsonderzoek middenin, door en voor de wijk

Het Buurtlab verbindt inwoners van Den Haag met wetenschappers en studenten van de Universiteit Leiden zodat we samen vernieuwende oplossingen kunnen bedenken over duurzaam leven in de wijk. Er wordt aan verschillende onderwerpen gewerkt, zoals: hoe kunnen mensen gemotiveerd worden om mee te doen met duurzame acties, en hoe kan de impact van vrijwilligersinitiatieven gemeten worden? Maar ook: hoe staat het ervoor met de natuur in de stad, en hoe kun je ervoor zorgen dat de natuur meer ruimte krijgt in de wijk? Of: wat zijn hotspots van plastic vervuiling in de buurt, en wat zijn slimme manieren om te recyclen?

Tijdens een eerste bijeenkomst in het Laakkwartier ontmoetten bewoners, wijkprofessionals, onderzoekers en studenten elkaar. Ze gingen mee op een duurzame buurtwandeling met buurtbewoner Tahira Abdoella, leerden van student Allard de Graaf meer over het soort onderzoek dat studenten kunnen doen, en gingen samen aan de slag om de eerste bewonersvragen rondom duurzaamheid in kaart te brengen.

Theo Gruppe (70), woont in de Van Musschenbroekstraat in het Laakkwartier

‘Het Laakkwartier zou als voorbeeld kunnen dienen voor andere wijken’

‘De energietransitie, een van de onderwerpen van Buurtlab 070, is natuurlijk iets waar veel mensen het over hebben. Daarom kwam ik er, vanuit bewonersinitiatief RadiLaak, op af. Ik vond de eerste bijeenkomst in het Buurtlab, waar onder meer studenten vertelden over hun onderzoek naar energie-investeringen in een andere wijk in Den Haag, heel interessant. Aan het eind van de bijeenkomst stelde ik wel voor om, voordat we oplossingen voor problemen op gebied van energie gaan verzinnen, eerst een groot overzichtsplan van de wijk moeten hebben om te onderzoeken of er meer initiatieven op het gebied van energietransitie zijn of nog gaan komen in Laak, Den Haag. Hoeveel koop- en huurwoningen staan er? Wie wonen er? Welke zorgen leven er nu precies in de wijk? Hoe eerder je laat zien dat je bewoners kunt helpen, hoe eerder ze het gesprek zullen aangaan over de energietransitie. Met zo’n plan kun je ook naar de gemeente, het rijk of zelfs naar de EU stappen om subsidie te krijgen, zij stellen als voorwaarde dat een project voor verschillende groepen bewoners zorgt voor een haalbare energietransitie. Zo’n subsidie is haalbaar, in de wijk ligt bijvoorbeeld een ondergrondse wateropslag, gebouwd met Europees geld. Het Laakkwartier zou bovendien als voorbeeld kunnen dienen voor andere wijken in Den Haag, of zelfs in Nederland, als het gaat over energietransitie. Ik ben dus heel benieuwd naar het vervolg.’

Onderzoeker Thijs Bosker hoopt dat Buurtlab 070 een creatieve broedplaats wordt

‘Ik denk dat er in de wijken heel veel vragen leven’

‘Als onderzoeker wil ik niet alleen samenwerken met andere onderzoekers en studenten, maar ook met andere mensen in de samenleving. Dit geeft de mogelijkheid andere type vragen te onderzoeken: hoe kunnen we biodiversiteit in de stad samen in kaart brengen, en als buurt beschermen? Hoe groot is het probleem van plasticvervuiling in de stad, en hoe zorg je ervoor dat er vanuit de buurt gewerkt wordt aan vermindering? Of, hoe zorg je voor een inclusieve energietransitie?

Dit type samenwerking is belangrijk voor een duurzame doorontwikkeling in de stad. Toch is het vaak moeilijk om die wisselwerking echt van de grond te krijgen. Buurtlab 070 wil die hindernissen wegnemen en een broedplaats worden voor het uitwisselen van creatieve ideeën en vragen. Hier kunnen bewoners, onderzoekers en studenten samen complexe vraagstukken aanpakken. Dat is een uitgelezen kans om te ontdekken wat voor vragen leven er onder buurtbewoners over klimaat of biodiversiteit. Maar het kan óók zijn dat onderzoekers juist een vraag aan bewoners stellen, over de manier waarop zij tegen de energietransitie of biodiversiteit aankijken. Of bewoners gaan zelf meedoen aan onderzoek en informatie verzamelen in hun wijk. Kortom: in Buurtlab 070 mag íedereen aan de slag.

Binnen verschillende opleidingen gaan we ook kijken of er praktische vragen of ideeën uit het Buurtlab in het onderwijs of onderzoek kunnen verwerken. Dat kan in een kortlopend onderzoek van acht weken zijn, waarin bijvoorbeeld studenten naar wijken komen om een antwoord te vinden op een vraag van buurtbewoners. Maar misschien is een vraag wel zó groot dat het geschikt is voor een meerjarig onderzoek.

We willen in elk geval dat alle resultaten aan de wijken worden teruggegeven, bijvoorbeeld door posters of inloopavonden in buurthuizen en bibliotheken. Het lijkt mij hoe dan ook fantastisch om de komende jaren samen met de buurt, op allerlei plekken in Den Haag, onderwerpen te onderzoeken: van biodiversiteit tot energietransitie tot vervuiling.’

Allard de Graaf, tweedejaars masterstudent Governance of Sustainability, deed in het Buurtlab dankzij bewoners nieuwe inzichten op over problemen bij de energietransitie.

‘Ik denk dat iedereen verrast zal zijn door de mogelijkheden van Buurtlab 070’

‘Ik was bij de opening van het Buurtlab in het Laakkwartier en vond het heel interessant om te horen tegen welke problemen bewoners aanliepen bij de energietransitie. Waar ik bijvoorbeeld helemaal niet bij had stilgestaan: in de wijk wonen veel mensen die niet staan ingeschreven bij de gemeente. Dat maakt het voor publieke organisaties moeilijk om te bepalen hoeveel subsidie een wijk precies nodig heeft om over te stappen naar duurzame vormen van energie. Bovendien wonen veel mensen tijdelijk in een wijk of straat, en bouwen daardoor geen band op met een wijk. Dit zijn hele nuttige inzichten. Ik heb al best veel vakken gevolgd over buurtparticipatie, maar over deze factoren had ik nog nooit nagedacht.

Daarom denk ik dat het Buurtlab heel nuttig gaat zijn voor iedereen. Bewoners kunnen er praten met onderzoekers en mensen van de gemeente, die écht luisteren naar hun problemen. Voor onderzoekers en studenten is het Buurtlab een plek voor inspiratie en reflectie. Als zij namelijk iets moeten vertellen aan bewoners over hun onderzoek, is dat tegelijkertijd voor hen een moment om na te denken over hun werk. “Is het logisch, wat ik vertel?” En verder biedt Buurtlab 070 een goede plek om elkaar op een hele leuke manier te ontmoeten. Ik merkte bijvoorbeeld helemaal niets van een afstand tussen bewoners en wetenschappers: de sfeer is gezellig en laagdrempelig. Ik denk dat iedereen verrast zal zijn door de mogelijkheden van het Buurtlab.’

Voor een slideshow klik hier.